Άρθρο της Μαρίας Σπυράκη στη Voria.gr για τις θεμελιώδεις πτυχές που θα επηρεάσουν τη στροφή της ΕΕ στο υδρογόνο με στόχο τις μηδενικές εκπομπές.
Το υδρογόνο αποτελεί βασικό στοιχείο των σχεδίων της ΕΕ για την επίτευξη του στόχου των μηδενικών εκπομπών κατά τα μέσα του αιώνα. Δεν είναι η "ασημένια σφαίρα" για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές του ενεργειακού μας μείγματος, αλλά είναι ο ενεργειακός φορέας που πρέπει να επενδύσουμε περισσότερο. Το υδρογόνο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρώτη ύλη, καύσιμο ή ενεργειακός μεταφορέας και για αποθήκευση. Έχει πολλές πιθανές εφαρμογές σε όλους τους τομείς της βιομηχανίας, των μεταφορών, της ενέργειας και των κτιρίων, όπως υπογραμμίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη σχετική ανακοίνωσή της.
Ωστόσο, πριν καλωσορίσουμε τη νέα δεκαετία του υδρογόνου, πρέπει να είμαστε πολύ καλά προετοιμασμένοι για τις ακόλουθες τέσσερις θεμελιώδεις πτυχές, οι οποίες θα επηρεάσουν σημαντικά την επιτυχία της στρατηγικής ΓΣ Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πρώτον, έχουμε την ικανότητα να παράγουμε την ποσότητα του «πράσινου υδρογόνου» που χρειαζόμαστε στην ΕΕ το συντομότερο δυνατόν;
Σύμφωνα με τη στρατηγική "κατά την πρώτη φάση, από το 2020 έως το 2024, ο στρατηγικός στόχος είναι η εγκατάσταση τουλάχιστον 6 GW ανανεώσιμων ηλεκτρολυτών υδρογόνου στην ΕΕ και η παραγωγή έως και 1 εκατ. τόνων ανανεώσιμων πηγών υδρογόνου" και "σε μια δεύτερη φάση, από το 2025 έως το 2030, το υδρογόνο πρέπει να καταστεί εγγενές τμήμα ενός ολοκληρωμένου ενεργειακού συστήματος με στρατηγικό στόχο την εγκατάσταση τουλάχιστον 40 GW ανανεώσιμων ηλεκτρολυτών υδρογόνου έως το 2030 και την παραγωγή έως και 10 εκατ. τόνων υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην ΕΕ". Είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε τόσο γρήγορα ώστε να επιτύχουμε το στόχο του 2024;
Θα επενδύσουμε εντατικά με όλα τα μέσα για την τεχνολογική καινοτομία και την «πράσινη παραγωγή» υδρογόνου, δηλαδή υδρογόνο που θα προέρχεται από ηλεκτρόλυση μόνο με τη χρήση ηλεκτρισμού από ανανεώσιμες πηγές, μετατρέποντας τις πρώην περιοχές άνθρακα σε κοιλάδες υδρογόνου και παρακινώντας και διευκολύνοντας τη βιομηχανία μας να μετατραπεί σε «πράσινο ενεργειακό καταναλωτή»; Το ορόσημο του 2024 είναι αύριο. Πρέπει επίσης να είμαστε προετοιμασμένοι για μαζική εισαγωγή υδρογόνου, ιδιαίτερα από την Αφρική, που σημαίνει πρόσθετες επενδύσεις σε υποδομές.
Δεύτερον, είμαστε έτοιμοι να εργαστούμε με μια ρεαλιστική προσέγγιση βασισμένη στη συμπληρωματικότητα και τη μεταβατική τεχνολογία;
Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου σχετικά με το υδρογόνο υπογραμμίζουν ότι θα πρέπει να δοθεί έμφαση στο υδρογόνο από ανανεώσιμες πηγές και ότι θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η πρόσθετη ζήτηση για ενέργεια από υδρογόνο από ανανεώσιμες πηγές για τη μελλοντική ανάπτυξη της ικανότητας παραγωγής ηλεκτρισμού. Αναγνωρίζει ωστόσο το Συμβούλιο, το σημαντικό ρόλο που θα έχει το υδρογόνο χαμηλών εκπομπών άνθρακα σε μια πρώτη φάση ανάπτυξης της παραγωγής ,παράλληλα με το «μπλε υδρογόνο» που παράγεται από φυσικό αέριο με την τεχνολογία δέσμευσης άνθρακα.
Από την ίδια ημερομηνία, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προσαρμόζει τα συμπεράσματα σχετικά τη νομοθεσία για το κλίμα, θυμίζοντας πως είναι πλέον καιρός για ταχεία δράση. "Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναγνωρίζει την ανάγκη διασφάλισης των διασυνδέσεων, της ενεργειακής ασφάλειας για όλα τα κράτη μέλη, της ενέργειας σε προσιτή τιμή για όλα τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Επίσης υπογραμμίζει πως θα πρέπει να γίνει σεβαστό το δικαίωμα των κρατών μελών να αποφασίζουν σχετικά με το ενεργειακό τους μείγμα και να επιλέγουν τις πλέον κατάλληλες τεχνολογίες για την επίτευξη του στόχου του 2030 για το κλίμα, συμπεριλαμβανομένων των μεταβατικών τεχνολογιών, όπως το φυσικό αέριο".
Η ερμηνεία αυτής της απόφασης εξαρτάται από την πολιτική βούληση των κυβερνήσεων των κρατών μελών. Ωστόσο, η επικαιροποίηση της νομοθεσίας για τις μπαταρίες εστιάζοντας σε μια συνολική προσέγγιση κύκλου ζωής, το κύμα ανακαινίσεων κτιρίων, οι βιώσιμες μεταφορές και ορισμένες πρόσθετες πρωτοβουλίες της ΕΕ που συνίστανται στις παραμέτρους της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας, αποτελούν έναν οδικό χάρτη προκειμένου να μετατραπεί όχι μόνο η οικονομία μας, αλλά και το μοντέλο της ζωής μας. Για να επιτευχθεί αυτός ο μετασχηματισμός, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε όλα τα διαθέσιμα μέσα συμπληρωματικά και να λάβουμε υπόψη ότι οι μεγάλες αλλαγές έχουν επιτυχία όταν υποστηρίζονται από τους ανθρώπους.
Τρίτον, είμαστε έτοιμοι να επανακατευθύνουμε τις υποδομές μας πριν κατασκευάσουμε καινούριες;
Απαιτούνται σημαντικά ευρωπαϊκά σχέδια κοινού ενδιαφέροντος. Προτεραιότητά μας είναι να συμπεριλάβουμε το υδρογόνο ως βασικό μέρος του ενεργειακού μας μείγματος και, ως εκ τούτου, πρέπει να διαθέτουμε επαρκείς υποδομές. Οι επενδύσεις σε υποδομές αερίου χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα θα συμβάλουν στην αποφυγή της δραστικής απαξίωσης των περιουσιακών στοιχείων αγωγών και αποθηκευτικών υποδομών ,τα οποία διαφορετικά θα εγκλωβιστούν καθώς η Ευρώπη κινείται προς τον στόχο των μηδενικών εκπομπών.
Για να επιτευχθεί ο στόχος της απαλλαγής τουλάχιστον 55% από τις ανθρακούχες εκπομπές έως το 2030, απαιτούνται περισσότερες επενδύσεις στο εσωτερικό της ΕΕ για να μειωθεί το συνολικό κόστος κατά τη διάρκεια ζωής αυτών των επενδύσεων. Πριν αρχίσουμε να κατασκευάζουμε νέες υποδομές πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε την υπάρχουσα υποδομή φυσικού αερίου σε υποδομή για υδρογόνο όσο πιο γρήγορα μπορούμε.
Νωρίτερα αυτό το έτος, μια ομάδα έντεκα ευρωπαϊκών εταιρειών με ειδίκευση στις υποδομές φυσικού αερίου παρουσίασε σχέδια για τη δημιουργία ενός ειδικού σχεδίου ("hydrogen backbone ") για τη σύνδεση των μελλοντικών κέντρων εφοδιασμού και ζήτησης υδρογόνου σε ολόκληρη την Ευρώπη. Σύμφωνα με τα σχέδια αυτά, το 75% του δικτύου θα αποτελείται από μετασκευασμένους αγωγούς φυσικού αερίου, οι οποίοι αναμένεται σταδιακά να καταστούν περιττοί καθώς η ζήτηση για φυσικό αέριο θα μειωθεί στο μέλλον.
Τέταρτον, πως μπορούμε να εξασφαλίσουμε και να παρέχουμε προσιτή ενέργεια για τους πολίτες μας;
Στο πλαίσιο των νέων φιλοδοξιών της πράσινης συμφωνίας, προχωρούμε στην αναθεώρηση του κανονισμού TEN-E που αφορά τα διακρατικά δίκτυα στην ΕΕ.
Στόχος του μελλοντικού TEN-E είναι η στήριξη της εφαρμογής της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας μέσω της απαλλαγμένης από ανθρακούχες εκπομπές ενέργειας, των μεταφορών, της βιομηχανίας και των κτιρίων, με την προώθηση της ανάπτυξης καινοτόμων τεχνολογιών και υποδομών, με παράλληλη διατήρηση της κοινωνικά βιώσιμης ενεργειακής μετάβασης.
Ωστόσο, πρέπει να είμαστε ρεαλιστές .Οφείλουμε να γεφυρώσουμε το χάσμα μεταξύ της φιλοδοξίας μας να μην υποχωρούμε στην εύκολη λύση για ορυκτά καύσιμα, ενώ ταυτόχρονα να παρέχουμε οικονομικά προσιτή ενέργεια στην αγορά για τους πολίτες μας και για τη βιομηχανία. Επιπλέον, πρέπει να λάβουμε υπόψη τη σταθερότητα του συστήματος ενέργειας στην ΕΕ και την ασφάλεια του εφοδιασμού.
Το άρθρο δημοσιεύεται στη Voria.gr και στο The European Files στις Βρυξέλλες.