Σύμφωνα με δημοσιευθείσα προ ημερών μελέτη της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και του Ινστιτούτου για τον Καρκίνο Dana-Farber στη Βοστώνη, οι περιοχές με υψηλά επίπεδα ρύπανσης του αέρα εμφανίζουν αυξημένα ποσοστά θανάτων από την Covid-19. Συγκεκριμένα εκτιμάται ότι μια αύξηση των μέσων επιπέδων μικροσωματιδίων κατά ένα μόνο μικρογραμμάριο ανά κυβικό μέτρο αέρα σε μια περιοχή σχετίζεται με αύξηση κατά 11% στη θνησιμότητα από κορονοϊό SARS-CoV-2.
Εν όψει των ανωτέρω ερωτάται η Επιτροπή:
1. Πώς αξιολογούνται τα πορίσματα της ανωτέρω μελέτης; Υπάρχουν αντίστοιχα υπό διερεύνηση στοιχεία στα ευρωπαϊκά κράτη;
2. Προτίθεται να λάβει στοχευμένα μέτρα, ειδικά για περιοχές με ιστορικό επιβάρυνσης από τη ρύπανση της ατμόσφαιρας, ώστε να αποφευχθούν οι πρόωροι θάνατοι;
3. Σε ποιο βαθμό έχουν απορροφηθεί από την Ελλάδα τα ευρωπαϊκά κονδύλια, τα οποία, όπως ανέφερε σε απάντησή της η Επιτροπή σε προηγούμενη υπ’ αριθμ. E-000352/2020 ερώτησή μου, διατίθενται για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης;
Απάντηση του κ. Sinkevičius εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (15/2/21)
Η Επιτροπή και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος συλλέγουν και συνθέτουν συστηματικά τα πορίσματα των μελετών σχετικά με την ατμοσφαιρική ρύπανση και τη νόσο COVID-19(1). Ορισμένες από τις μελέτες αυτές αποκαλύπτουν μια εύλογη συσχέτιση μεταξύ της μακροχρόνιας έκθεσης σε ατμοσφαιρική ρύπανση και της αυξημένης ευπάθειας των ατόμων στη νόσο COVID-19(2). Επιπροσθέτως, η Επιτροπή χρηματοδοτεί διάφορα έργα σχετικά με την ποιότητα του αέρα και την υγεία μέσω των προγραμμάτων-πλαισίων της για την έρευνα και την καινοτομία(3), συμπεριλαμβανομένου του έργου ΟRCHESTRA(4), το οποίο ξεκίνησε πρόσφατα και θα διερευνήσει, μεταξύ άλλων, τον ρόλο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης ως παράγοντα κινδύνου λοίμωξης από SARS-CoV-2 και σοβαρής νόσου COVID-19.
Η Επιτροπή ανησυχεί για την κακή ποιότητα του αέρα, καθώς οι εκτιμήσεις αναφέρουν περισσότερους από 400.000 πρόωρους θανάτους ετησίως λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση(5). Στην ανακοίνωσή της με τίτλο «Μια Ευρώπη που προστατεύει: Καθαρός αέρας για όλους»(6), η Επιτροπή καθόρισε ένα ευρύ φάσμα προσπαθειών χάραξης πολιτικής για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα. Στην ανακοίνωση για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία(7), η Επιτροπή ανέφερε ότι θα προτείνει ενίσχυση των διατάξεων για την παρακολούθηση, την κατάρτιση μοντέλων και την εκπόνηση σχεδίων για την ποιότητα του αέρα, ώστε να βοηθήσει τις αρχές του κάθε τόπου να επιτύχουν καθαρότερο αέρα. Η Επιτροπή θα προτείνει ιδίως την αναθεώρηση των προτύπων ποιότητας του αέρα για την καλύτερη εναρμόνισή τους με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Οι εν λόγω αναθεωρήσεις της νομοθεσίας θα συμβάλουν στην επίτευξη της φιλοδοξίας της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για μηδενική ρύπανση.
Κατά την περίοδο 2014-2020 είχαν προγραμματιστεί 50 εκατ. ευρώ για δράσεις για την ποιότητα του αέρα(8), από τα οποία 34 εκατ. ευρώ αφορούν την περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας. Συνολικά, εγκρίθηκαν 92 έργα συνολικού ύψους 55 εκατ. ευρώ, με συμβάσεις ύψους 12 εκατ. ευρώ. Όσον αφορά την περίοδο μετά το 2020, η χρηματοδότηση δεν έχει ακόμη προγραμματιστεί.
(1)Eπικαιροποιημένη σύνοψη με βάση τα πλέον πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία από αναγνωρισμένες μελέτες : έκθεση επιστημονικών στοιχείων και πολιτικής του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Do environmental factors such as weather conditions and air pollution influence COVID-19 outbreaks?» (Μπορούν περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως οι καιρικές συνθήκες και η ατμοσφαιρική ρύπανση, να επηρεάσουν τις εξάρσεις της νόσου COVID-19;) https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/bitstream/JRC121505/jrc121505_jrc121505_online.pdf και πλέον πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος για την ποιότητα του αέρα στην Ευρώπη: https://www.eea.europa.eu/publications/air-quality-in-europe-2020-report (ιδίως πλαίσιο 2.2, σ. 29).
(2)ΕΟΠ (2020). Air Quality in Europe — έκθεση για το 2020. https://www.eea.europa.eu/publications/air-quality-in-europe-2020-report
(3)https://ec.europa.eu/info/research-and-innovation/research-area/health-research-and-innovation/environment-and-health_en
(4)Διασύνδεση των ευρωπαϊκών μελετών κοόρτης για την ενίσχυση της κοινής και αποτελεσματικής αντιμετώπισης της πανδημίας SARS-CoV-2: ORCHESTRA — https://cordis.europa.eu/project/id/101016167
(5)ΕΟΠ (2020). Air Quality in Europe — έκθεση για το 2020. https://www.eea.europa.eu/publications/air-quality-in-europe-2020-report
(6)Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών: Μια Ευρώπη που προστατεύει: Καθαρός αέρας για όλους [COM (2018) 330 final].
(7)https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/european-green-deal_el
(8)Τα χρηματοδοτούμενα έργα κυμαίνονται από δράσεις για την άμεση μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης έως επικαιροποιήσεις της χρήσης χωροταξικών σχεδίων για την αποκατάσταση και την αναζωογόνηση αστικών περιοχών, συμπεριλαμβανομένης της βιώσιμης αστικής κινητικότητας .