Ο ισχυρός σεισμός μεγέθους 6,7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ που έπληξε τη Σάμο, αφήνοντας πίσω του 2 νεκρά παιδιά, αρκετούς τραυματίες και ανυπολόγιστες υλικές ζημιές, προστίθεται σε μια σειρά φυσικών καταστροφών που πλήττουν την Ελλάδα τους τελευταίους μήνες.
Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, στη Σάμο έχουν καταρρεύσει δεκάδες κτίρια σε κατοικημένες περιοχές, σημαντικές είναι οι ζημιές σε υποδομές, ενώ ολόκληρα τετράγωνα με ετοιμόρροπα κτίρια έχουν αποκλειστεί λόγω της έντονης μετασεισμικής δραστηριότητας.
Η Ελλάδα είναι μια χώρα η οποία συχνά πλήττεται από φυσικές καταστροφές. Μόνο τους τελευταίους τρεις μήνες έχει βρεθεί αντιμέτωπη με πλημμύρες στην Εύβοια, τον τυφώνα Ιανό στη Θεσσαλία και τώρα, τον σεισμό στη Σάμο.
Όλα αυτά αποτελούν μια αλυσίδα φυσικών καταστροφών και, ως έτσι, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλεγγύης, το οποίο μαζί με όλους τους άλλους μηχανισμούς της ΕΕ θα πρέπει να ενεργοποιηθεί άμεσα και ολιστικά.
Βάσει των παραπάνω, ερωτάται η Επιτροπή:
Προτίθεται, για την ανακούφιση των πληγέντων και την εξ ολοκλήρου αντιμετώπιση των υλικών ζημιών, να ενεργοποιήσει άμεσα και αποτελεσματικά όλους τους μηχανισμούς που διαθέτει καθώς και να μειώσει τους χρόνους διεκπεραίωσης των αιτημάτων προς το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλεγγύης;
Κοινή απάντηση της κ. Ferreira
εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Σε περίπτωση σοβαρών φυσικών καταστροφών, το Ταμείο Αλληλεγγύης της ΕΕ (στο εξής: ΤΑΕΕ) μπορεί να παράσχει χρηματοδοτική ενίσχυση για την κάλυψη των δαπανών των δημόσιων ενεργειών έκτακτης ανάγκης και αποκατάστασης. Ωστόσο, το ΤΑΕΕ μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους, η οποία πρέπει να υποβληθεί εντός 12 εβδομάδων από την πρώτη επέλευση της ζημίας που προκλήθηκε από τον σεισμό(1). Η ενίσχυση από το ΤΑΕΕ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για ενέργειες έκτακτης ανάγκης με σκοπό τη στήριξη του πληγέντος πληθυσμού, την προσωρινή στέγαση, την αποκατάσταση των κατεστραμμένων υποδομών, την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και τις επιχειρήσεις καθαρισμού. Οι ιδιωτικές ζημίες δεν είναι επιλέξιμες.
Ωστόσο, το ΤΑΕΕ δεν είναι μέσο ταχείας αντίδρασης· η εφαρμογή του και η σχετική δημοσιονομική διαδικασία μπορεί να χρειαστούν αρκετούς μήνες για να ολοκληρωθούν.
Ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ μπορεί να συντονίζει και να συγχρηματοδοτεί την αποστολή ομάδων ή πόρων όταν η κλίμακα μιας φυσικής καταστροφής υπερβαίνει τις εθνικές ικανότητες. Δεδομένου ότι πρόκειται για βοήθεια μεταξύ κυβερνήσεων, η πληγείσα χώρα πρέπει πρώτα να ζητήσει εξωτερική βοήθεια. Στην προκειμένη περίπτωση, η Ελλάδα δεν ζήτησε τη συνδρομή της ΕΕ.
Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης μπορεί να υποστηρίξει μέτρα για την πρόληψη και τη διαχείριση κινδύνων, μεταξύ άλλων για συστήματα ανάπτυξης ανθεκτικότητας στις καταστροφές και διαχείρισης των καταστροφών. Κατά την περίοδο 2014-2020, δεσμεύτηκαν περίπου 300 εκατ. ευρώ για τα ελληνικά προγράμματα που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ταμείο Συνοχής για μέτρα που αποσκοπούν στην ενίσχυση της πολιτικής προστασίας και στην πρόληψη και τον μετριασμό των φυσικών καταστροφών, συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης και του μετριασμού των σεισμών. Εναπόκειται στις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών να σχεδιάσουν, να επιλέξουν και να εφαρμόσουν τα συγχρηματοδοτούμενα από την ΕΕ έργα, σύμφωνα με τις προτεραιότητες της πολιτικής συνοχής και τη στρατηγική των προγραμμάτων για την περίοδο 2014-2020.
(1)Στην αίτηση πρέπει να αποδεικνύεται ότι η συνολική άμεση ζημία υπερβαίνει είτε το 0,6 % του ελληνικού ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος είτε το 1,5 % του μέσου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της/των πληγείσας/-εισών περιοχής/-ών.